Theo quy định tại khoản 5, Điều 3 Nghị định số 42/2022/NĐ-CP ngày 24/6/2022 của Chính phủ Quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước trên môi trường mạng thì “Dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước là dịch vụ hành chính công và các dịch vụ khác của cơ quan nhà nước được cung cấp cho các tổ chức, cá nhân trên môi trường mạng”.
Cung cấp dịch vụ công trực tuyến là khâu quan trọng trong tiến trình cải cách thủ tục hành chính, xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử. Thực hiện dịch vụ công trực tuyến không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại mà còn giúp các cơ quan nhà nước giải quyết công việc một cách nhanh chóng, khoa học, tăng tính minh bạch, công khai và nâng cao tinh thần trách nhiệm, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tránh sự phiền hà, nhũng nhiễu của công chức thực thi công vụ.
Trước đây, theo quy định của Nghị định số 43/2011/NĐ-CP ngày 13/6/2011 của Chính phủ Quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến trên trang thông tin điện tử hoặc cổng thông tin điện tử của cơ quan nhà nước thì dịch vụ công trực tuyến được chia làm 04 mức độ. Từ ngày 15/8/2022, thực hiện quy định tại khoản 1 Điều 11 Nghị định số 42/2022/NĐ-CP, “Cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công trực tuyến theo 02 mức độ như sau:
a) Dịch vụ công trực tuyến toàn trình: là dịch vụ bảo đảm cung cấp toàn bộ thông tin về thủ tục hành chính, việc thực hiện và giải quyết thủ tục hành chính đều được thực hiện trên môi trường mạng. Việc trả kết quả được thực hiện trực tuyến hoặc qua dịch vụ bưu chính công ích.
b) Dịch vụ công trực tuyến một phần: là dịch vụ công trực tuyến không bảo đảm các điều kiện quy định tại điểm a khoản 1 Điều này.
Cơ quan nhà nước ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số tối đa trong quá trình cung cấp và xử lý dịch vụ công trực tuyến trên môi trường mạng trừ trường hợp tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ phải hiện diện tại cơ quan nhà nước hoặc cơ quan nhà nước phải đi thẩm tra, xác minh tại hiện trường theo quy định của pháp luật”.

Tính đến ngày 31/10/2023, huyện Như Thanh cung cấp 250 dịch vụ công trực tuyến. Theo số liệu trên Cổng dịch vụ công quốc gia đến ngày 28/11/2023 như sau: tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt 15.585/11.752 đạt 67,2%. Đạt 73,2/100 điểm của bộ chỉ số phục vụ người dân vào doanh nghiệp trong thực hiện TTHC, cung cấp dịch vụ công trực tuyến đứng thứ nhất toàn tỉnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến của các cơ quan nhà nước trên địa bàn huyện tồn tại một số hạn chế nhất định.
Thứ nhất, một số cơ quan, đơn vị chưa chủ động trong việc tuyên truyền về dịch vụ công trực tuyến. Người dân và doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm đến dịch vụ công trực tuyến của các cơ quan nhà nước. Một số địa bàn, đặc biệt là vùng núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, người dân không biết đến dịch vụ công trực tuyến, đa số người dân vẫn có thói quan trực tiếp đến cơ quan nhà nước để được hướng dẫn thực hiện thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, trình độ dân trí và điều kiện sử dụng thiết bị công nghệ thông tin của người dân còn hạn chế dẫn đến khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ công trực tuyến.
Thứ hai, thực hiện dịch vụ công trực tuyến với quy trình khá phức tạp, nhiều công đoạn khiến các tổ chức, công dân không muốn thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến, nhất là đối với dịch vụ công trực tuyến. Thành phần hồ sơ của nhiều thủ tục hành chính có nhiều mẫu biểu, các mẫu biểu quá khổ không thể scan, không có chữ ký số, dẫn đến người dân và doanh nghiệp không muốn thực hiện trên Cổng dịch vụ công trực tuyến.
Thứ ba, việc kết nối, chia sẻ dữ liệu liên thông giữa các ban, ngành, đơn vị liên quan còn hạn chế nên việc thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến bị gián đoạn và không đem lại kết quả như mong đợi.
Tồn tại những hạn chế nêu trên chủ yếu do người dân chưa nhận thức sâu sắc lợi ích và sự cần thiết của dịch vụ công trực tuyến, vẫn còn tâm lý e ngại khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến. Đồng thời việc lựa chọn thủ tục hành chính để cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa chú trọng tới quá trình đơn giản hóa thủ tục hành chính, thiếu cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành liên quan trong quá trình triển khai xây dựng và cung cấp dịch vụ công trực tuyến.
Để góp phần nâng cao hiệu quả cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên địa bàn huyện Như Thanh, cần cần thực hiện một số giải pháp sau:
Một là, các cơ quan nhà nước cần tăng cường tuyền truyền, quảng bá, nâng cao nhận thức về dịch vụ công trực tuyến để người dân và doanh nghiệp hiểu rõ hơn những lợi ích mang lại từ việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Đồng thời, phối hợp với Bưu điện, Ngân hàng, các doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận… thực hiện chuyển trả kết quả thủ tục hành chính thông qua dịch vụ bưu chính công ích, thanh toán phí, lệ phí trực tuyến, cung cấp các điểm truy cập Internet công cộng, hệ thống mạng Wi-Fi miễn phí tại các khu vực dân cư đế người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến.
Hai là, hoàn thiện quy trình cung ứng dịch vụ công trực tuyến. Trong đó quy định rõ việc xác thực thông tin của cá nhân, tổ chức khi tiếp nhận và giải quyết các thủ tục hành chính kể từ lần giao dịch thứ 2; quy định rõ thời gian phản hồi khi tiếp nhận yêu cầu; phương thức hỗ trợ; tính chính xác của kết quả. Quá trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến phải gắn với quá trình đơn giản hóa thủ tục hành chính, phù hợp với thực tế cung cấp dịch vụ công trực tuyến.
Ba là, đẩy mạnh rà soát và công khai các thủ tục hành chính trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Thực hiện chuẩn hóa và xây dựng các tiêu chí cụ thể để xác định các thủ tục hành chính có thể được cung cấp trực tuyến. Ví dụ như tiêu chí về mức độ thường xuyên được sử dụng của dịch vụ công trực tuyến; tính khả thi khi thực hiện; nguồn lực và tính hiệu quả… Thông qua quá trình rà soát, cần xác định những thủ tục hành chính nào không thích hợp cung cấp dịch vụ công trực tuyến để có các giải pháp xử lý phù hợp góp phần cung cấp dịch vụ công trực tuyến có hiệu quả.
Bốn là, hoàn thiện, nâng cao giao diện của Cổng Dịch vụ công theo hướng đơn giản, thuận lợi và dễ thao tác thực hiện thủ tục hành chính. Đặc biệt là xây dựng, duy trì hoạt động Cổng Thông tin điện tử của chính quyền cấp xã và các trang mạng xã hội (như zalo, facebook…) của Ủy ban nhân dân cấp xã để tăng cường tương tác, hướng dẫn cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho các tổ chức, cá nhân.  Ngoài ra, cần tăng cường cập nhật thông tin và các dữ liệu về hồ sơ, thủ tục hành chính liên quan đến dịch vụ công trực tuyến.
Năm là, tăng cường bồi dưỡng kiến thức về công nghệ thông tin, về cung cấp dịch vụ công trực tuyến, các vấn đề về an toàn, an ninh trong quá trình thiết lập tiêu chuẩn của việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho đội ngũ cán bộ, công chức thực thi công việc. Đặc biệt chú trọng đến đội ngũ cán bộ, công chức chuyên trách trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến.
Sáu là, đầu tư hạ tầng cơ sở phục vụ việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến, phân bổ kinh phí để duy trì chất lượng đường truyền riêng phục vụ cho hoạt động cung cấp dịch vụ công trực tuyến nói riêng và thực hiện cải cách thủ tục hành chính nói chung. Tăng cường sự phối kết hợp giữa các cơ quan nhà nước trên địa bàn huyện trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến và khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu phục vụ tiếp nhận, giải quyết các thủ tục hành chính liên thông trên môi trường điện tử.
Thêm vào đó, để thực hiện dịch vụ công trực tuyến có hiệu quả, chính quyền địa phương cần tích cực và đưa vào hoạt động các Tổ công nghệ số cộng đồng góp phần hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến.
Trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cung cấp dịch vụ công trực tuyến là một trong những yêu cầu mang tính khách quan không chỉ góp phần nâng cao chất lượng phục vụ của các cơ quan nhà nước mà còn góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Do vậy, ngoài các giải pháp nói trên, để nâng cao hiệu quả cung cấp dịch vụ công trực tuyến, đặc biệt là dịch vụ công trực tuyến  cần sự chỉ đạo quyết liệt của Ủy ban nhân dân huyện và người đứng đầu các tổ chức, đơn vị, địa phương, sự chung tay vào cuộc của hệ thống chính trị cơ sở. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ, đẩy mạnh việc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử theo mục tiêu đã đặt ra tại Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 được ban hành tại Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 của Chính phủ./.